شاید بارها عبارت شرکت دانش بنیان را شنیده، اما اطلاعات دقیقی از آن ها نداشته باشید. با افزایش گسترده داده‌ها و برنامه‌های کاربردی هوشمند، فناوری‌های کشف دانش در حال تبدیل به نیازهای رقابتی برای ارائه سرورهای کاربردی هوشمند با کارایی بالا هستند. شرکت های هوشمند ابزارها و فناوری های مدیریت دانش را برای کمک به تسهیل فرآیند کشف دانش سازمان یکپارچه می‌کنند. ادغام همه اینها سازمان را قادر میسازد تا مشتریان را بهتر درک کند و استراتژی های تجاری را طراحی کند. ایجاد یک مزیت رقابتی هدف همه سازمان هایی است که از کشف دانش برای پشتیبانی تصمیم گیری استفاده می کنند.

شرکت های دانش بنیان یا شرکت متمرکز بر دانش یا Knowledge enterprise، شرکت هایی هستند که بیشترین ارزش را از دارایی های فکری به جای فیزیکی می‌گیرند. این شرکت ها به طور کامل مدیریت دانش را پذیرفته و متعهد به پرورش یادگیری مستمر هستند.

شرکت دانش بنیان موسسه خصوصی یا تعاونی است که با فعالیت خود، دانش و فناوری را توسعه و ارتقا میدهند. این شرکت‌ها از طرح‌های حمایتی برخوردار می‌شوند و با فعالیت‌های تجاری خود به سود می‌رسند. همچنین می توانند سرمایه مالی یا مکان خاصی نداشته باشند و فقط با ترکیب دانش و فناوری فعالیت داشته باشند. در ثبت این موسسه ها قشر پژوهشگر و تحصیلکرده مانند اساتید دانشگاه، اعضای هیئت علمی و پژوهشگران و نخبگان علمی، نقش بسیار مهمی در آنها ایفا کنند.

به طورکلی به موسسه ای که از لحاظ فنی، مالی و سیستمی پارامترهای مورد نظر آیین نامه ارزیابی و تشخیص صلاحیت را داشته باشد، دانش بنیان گفته می شود. ایجاد و چگونگی ثبت شرکت دانش بنیان، امتیازات و مزایای بسیاری در راستای گسترش تولیدات دانش بنیان و توسعه محصولات و خدمات شرکت در پی خواهد داشت.

موسسه های دانش محور ایده ‌ای نوین دارند و موجب رشد و توسعه اقتصاد کشور می شوند. این نوع شرکت‌ها معمولا محصولی نمی‌سازند. در حقیقت این شرکت‌ها زنجیره متصل بین ایده و فناوری به حساب می‌آیند. برخی اوقات خود این موسسات نیز ایده خود را به فناوری تبدیل می‌کنند. این شرکت ها دارای ویژگی های زیر هستند:

• خلق و ورود ایده های جدید بر پایه فناوری
• خلاقیت بالا برای حل مسائل مختلف
• رقابت پذیری نسبت به دیگر شرکت ها
• بکارگیری ایده های خلاقانه
• اختصاص بودجه برای افزایش دانش نیروی کار
• دنبال کردن ارزش های معنوی بجای ارزش های مادی
• تجاری سازی ایده های خلاقانه
• پایداری در مقابل تحولات جهانی

دو نوع دسته بندی برای شرکت های دانش بنیان وجود دارد. در دسته بندی اول به دو نوع تقسیم می شوند: دولتی و تجاری

در صورتی که دانشگاه مالک شرکت باشد و سهم آن۵۰% یا بیشترباشد، این نوع شرکت، دانش بنیان دولتی است. مهمترین اصل این موسسه ها، اصل خدمات علمی، فنی و تحقیقاتی می باشد.

اگر دانشگاه و اعضای هیئت علمی در شرکت عضو باشند و سهام آن ها کمتر از ۵۰% باشد، این شرکت دانش بنیان خصوصی است و تابع قانون کار است و در اداره ثبت شرکت، ثبت می گردد. این نوع شرکت ها دانش بنیان تجاری می باشند.

این شرکت ها در دسته بندی دیگری به انواع زیر تقسیم می شوند:

این شرکت ها کالا یا خدمات، فرآیند تولید یا تجهیزات تولید مندرج در فهرست کالاها و خدمات دانش‌ بنیان سطح یک و دو را در حد نمونه آزمایشگاهی دارند و دارای اظهارنامه مالیاتی سال مالی گذشته خود نیستند.

در صورتی که از زمان تاسیس شرکت کمتر از ۳ سال گذشته باشد، در دسته ی نوپا قرار می گیرد.

این شرکت ها حداقل ۲۵ درصد از درآمد عملیاتی سال مالی گذشته خود در اظهارنامه مالیاتی ، ناشی از فروش کالاها یا خدمات مندرج در فهرست کالاها و خدمات دانش‌بنیان سطح ۲ و حائز همه معیارها را دارند.

شرکت‌هایی که در اظهارنامه سال مالی گذشته خود دارای درآمد عملیاتی هستند، در صورت فعالیت در حوزه‌های فناوری برتر، با دارا بودن یکی از شرایط زیر ، شرکت صنعتی نامیده می شوند.

۱: کالاها یا خدمات یا فرایند تولید یا تجهیزات تولید مندرج در فهرست کالاها و خدمات دانش‌بنیان سطح ۱ یا ۲ را در حد نمونه آزمایشگاهی ارائه نماید.

۲: شرکت مجری یک پروژه مهندسی، پیمانکاری یا ساخت باشد و حداقل ۱۰ درصد از قیمت قراردادها از بخش‌های حائز همه معیارهای کالاها و خدمات دانش‌ بنیان باشد.

در اولین گام باید در اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیر تجاری، یک شرکت یا موسسه حقوقی خصوصی یا تعاونی را به ثبت برسانید. برای ثبت شرکت دانش بنیان ، سهامی خاص و با مسئولیت محدود متداول ترین نوع شرکت است. اگر شرکت سهامی خاص ثبت شود، حداقل ۳ شریک و برای شرکت های با مسئولیت محدود، حداقل ۲ شریک لازم است. بنابراین شرکت ابتدا به صورت عادی در اداره ثبت شرکت های سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به ثبت می رسد و پس از آن شما می توانید آن را به شرکت دانش بنیان تبدیل کنید.

در گام بعدی نیاز به ایده و نوآوری با ارزش افزوده بالاست. در واقع پایه شرکت دانش بنیان تلفیق علم و دانش با اقتصاد است. بعد از ثبت شرکت، برای دریافت تاییدیه باید به سامانه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌ های دانش‌ بنیان مراجعه کرد تا وارد فرآیند ارزیابی شود. شرکت ها بعد از طی مراحل ارزیابی از طریق کارگروه ارزیابی و نظارت بر اجرا تایید می گردند و به صندوق نوآوری و شکوفایی معرفی می شوند. قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان و تجاری سازی ابداعات و اختراعات، صرفا محصولات و خدماتی را تحت پوشش قرار می دهد که با ارزش افزوده بالا باشند. در صورت داشتن شرایط قانونی و تایید صلاحیت، مجوز برای ثبت دانش بنیان داده می‌شود.

گام اصلی برای ثبت شرکت دانش بنیان، هم افزایی علم و ثروت و تجاری سازی ایده و اختراع است. در این مرحله نیاز دارید تا طرح امکان سنجی تبدیل ایده و اختراع به یک محصول تجاری را تهیه کنید. همچنین باید مجوزهای لازم را از سازمان های ذیربط دریافت کنید. در نهایت تهیه یک طرح جامع جهت بازاریابی و فروش محصول تجاری سازی شده از اقدامات این مرحله می باشد.